Rozwód z orzeczeniem o winie jest rozstrzygnięciem czasochłonnym i wymagającym dowodowo. Ponadto łączy się z dodatkowymi obciążeniami emocjonalnymi. Czy i kiedy warto, a jeżeli już, to jak? O tym wszystkim, w jak najprostszy sposób, w niniejszym artykule.

Jaki wyrok możemy uzyskać w postępowaniu o rozwód?

W sprawie o rozwód może dojść do wydania różnego rodzaju rozstrzygnięć. W zależności od okoliczności udowodnionych w toku postępowania o rozwód sąd cywilny może wydać wyrok w którym:

• orzeknie o winie jednego z małżonków;

Uzyskanie takiego orzeczenia jest czasochłonne i wymagające. Małżonkowie w sporach rozwodowych często domagają się uznania drugiego z nich za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, ze względu chociażby na korzyści alimentacyjne (sprawdź tutaj —-> ALIMENTY DLA BYŁEGO MAŁŻONKA ) Doprowadzenie do takiego rozstrzygnięcia jest skomplikowane dowodowo i może być trudne ze względu na to, że przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie wprowadzają rozróżnienia stopnia winy małżonków. Oznacza to, że jeżeli jeden z małżonków zawinił chociażby w niewielkim stopniu, załóżmy, że w 1 % to nie może uzyskać rozwodu z wyłącznej winy drugiej strony, nawet gdy dowiedzie, że druga strona dopuściła się o wiele cięższych przewinień. Wyobraźmy sobie sytuację, że jeden z małżonków nie dostarcza środków na utrzymanie rodziny i mimo do zdolności do podjęcia pracy zarobkowej, świadomie i uporczywie jej nie podejmuje. Jednakże drugi z małżonków, przejawia agresywne zachowania wobec pierwszego, urządza awantury bądź obrzuca małżonka obelgami. W opisanym przypadku, po wnikliwej analizie okoliczności faktycznych, może się zdarzyć że sąd uzna, iż zachowanie obydwojga małżonków było zawinione.

Ważne! Uznanie wyłącznej winy jednego z małżonków nie ma wpływu na kwestie związane z władzą rodzicielską, ustaleniem kontaktów z dziećmi czy podziałem majątku.

• orzeknie o winie obojga małżonków;

• nie orzeknie o winie (na zgodne żądanie małżonków);

Jest to niewątpliwie najszybszy sposób rozwiązania małżeństwa. Jeżeli małżonkowie dojdą do porozumienia i zawnioskują o nie orzekanie o winie, unikną długiego postępowania dowodowego, które nieraz opiera się o ujawnianie intymnych szczegółów i przykrych okoliczności. Jednak należy pamiętać, że sąd zaniecha orzekania o winie, tylko jeżeli wniosek będzie zgodny.

Ponadto warto wspomnieć, że sąd z urzędu bada kwestię winy za rozkład pożycia. Oznacza to, że ma obowiązek zbadania kto jest winny rozkładu pożycia nawet gdy strony zgłoszą zgodnie wniosek o nieorzekanie o winie. Brzmi to może poniekąd nielogicznie, ale znajduje odzwierciedlenie w tym, że sąd w takim przypadku nie wypowie się w sentencji wyroku na temat winy,  natomiast rozważy ją w motywach wyroku. Rozwiązanie takie przestaje być nielogiczne gdy weźmiemy pod uwagę konieczność rozważenia dopuszczalności orzeczenia rozwodu. Rozwód nie jest bowiem dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba, że drugi małżonek wyrazi zgodę, lub jeżeli odmowa jego zgody jest w konkretnych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

• ustali, że małżonkowie nie ponoszą winy.

Rozstrzygnięcie że małżonkowie nie ponoszą winy, zapada, gdy sąd ustali, że małżonkowie nie ponoszą winy jak i gdy winy im przypisać nie można. Może to się zdarzyć w przypadku choroby psychicznej jednego z małżonków, lub na skutek bezpłodności czy niemocy seksualnej. Rozstrzygnięcie takie oznacza, iż żadnej ze stron nie można przypisać winy, zarówno w jej obiektywnym jak i subiektywnym wymiarze.

Artykuł 57 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówi o tym, że w treści wyroku należy zamieścić rozstrzygnięcie czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Za zawinione, w myśl przepisów rozwodowych, uważamy działanie lub zaniechanie zależne od woli małżonka, którym małżonek narusza wynikające z obowiązujących przepisów prawa lub zasad współżycia społecznego obowiązki, które prowadzi do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Rozkład ten dla orzeczenia rozwodu powinien być zupełny i trwały. Chodzi o sytuację, gdy małżonkowie zerwali wszystkie więzi duchowe, fizyczne i materialne, a na podstawie okoliczności sprawy, istniejących na dzień zamknięcia rozprawy, można wnioskować, że pomiędzy małżonkami nie jest możliwy powrót do wspólnoty małżeńskiej. Orzeczenie rozwodu z winy tylko jednego małżonka oznacza jego wyłączną winę.

W praktyce, o winie małżonka mogą zadecydować m.in. jego uzależnienia, np.: od alkoholu, narkotyków, hazardu etc., zdrada, przemoc, porzucenie, zawinione nie zaspokajanie potrzeb rodziny.

Należy wskazać, że pomiędzy zachowaniem małżonka a rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy. Nie każde bowiem naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka, lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego. Stanowisko takie znajduje swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądów Apelacyjnych.

Jak przygotować się do procesu?

Strona oczekująca orzeczenia o winie małżonka musi się do procesu właściwie przygotować. Konieczne bowiem będzie przedstawienie dowodów wymienionych okoliczności, takich jak chociażby obdukcje lekarskie, nagrania, zeznania świadków, notatki z interwencji Policji (również założona Niebieska Karta), rachunki, listy, a także e-maile, SMS-y czy nawet historia rozmów na portalach społecznościowych, jak również wszystkie dokumenty z których wynikają okoliczności podnoszone przez stronę. Konieczność przeprowadzenia szeregu dowodów potwierdzających winę, wpływa niestety na długość trwania postępowania, praktyka pokazuje, że postępowanie sądowe w przypadku ustalania winy rozkładu pożycia trwają znacznie dłużej niż w przypadku sprawy o rozwód bez orzekania o winie.

Ważne! Sąd ustala winę jednego z małżonków bądź obojga. Nie zajmie się rozstrzyganiem kto i czy był winny „bardziej” rozkładu pożycia. Taka argumentacja do niczego nie prowadzi.

Niewinny jest uprzywilejowany

Wspomniałam o długości trwania postępowania w przypadku ustalenia winy, o jego negatywnych aspektach i trudnościach dowodowych. Sprawy tego typu mogą ciągnąć się przez długie lata. Z mojej praktyki wynika, że adwokat do którego zgłosimy się w odpowiednim momencie, może bardzo pomóc w usprawnieniu tego postępowania. Decyzja czy zgłosić wniosek o nieorzekanie o winie należy do strony, jednak warto rozważyć jej wszystkie konsekwencje. Jak już wspomniałam powyżej, orzeczenie o winie nie jest jedynie „moralnym zwycięstwem”, pociąga za sobą ważne konsekwencje prawne. Warto sobie uświadomić jakie ma konsekwencje dla obowiązku alimentacyjnego między byłymi współmałżonkami. (sprawdź tutaj——>  Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami )

Osoba winna rozpadu małżeństwa pokryje też koszty procesu, które mogą sięgnąć znacznych kwot, jeżeli koniecznym było skorzystanie z pomocy biegłych. W przypadku wygranej możemy również uzyskać od drugiej strony zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Należy pamiętać o możliwości wniesienia apelacji do sądu apelacyjnego w przypadku gdy uważamy że sąd w I instancji nieprawidłowo rozstrzygnął w sprawie rozwodowej.